Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη είναι επιρρεπείς σε λοιμώξεις.Η επιρρέπεια αποδίδεται σε δύο βασικούς παράγοντες: α) σε δυσαρμονία στη λειτουργία του ανοσιακού συστήματος που προκαλεί ο διαβήτης, και β) στην αγγειοπάθεια και στη νευροπάθεια του διαβήτη που δημιουργούν εστίες εισόδου μικροβίων στον οργανισμό.

Τρία είδη λοιμώξεων εκδηλώνονται συχνά στους διαβητικούς: λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων, ουρολοιμώξεις και συστηματικές λοιμώξεις. Οι λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων εκδηλώνονται κυρίως στα πόδια και σημείο εισόδου των μικροβίων είναι τα βακτήρια της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος. Πιο συγκεκριμένα,πολλοί διαβητικοί εμφανίζουν το λεγόμενο «διαβητικό πόδι» δηλαδή δυσμορφία που προκαλείται από την διαταραχή της αγγείωσης και της νεύρωσης λόγω του διαβήτη. Σε πολλές περιπτώσεις τα νύχια πορεύονται λοξά προκαλώντας μη ορατή ρήξη της συνέχειας του δέρματος ενώ σε πιο βαριές περιπτώσεις δημιουργούνται έλκη. Οι βλάβες αυτές αποτελούν πύλη εισόδου μικροοργανισμών προκαλώντας κυτταρίτιδα. Το δέρμα γίνεται εξέρυθρο, θερμό και επώδυνο ενώ η λοίμωξη μπορεί να προσβάλει τους υποκείμενους μαλακούς ιστούς δηλαδή το υποδόριο λίπος και τους μυς. Ο ασθενής επιπλέον αισθάνεται διογκωμένο το πόδι του και δυσκολεύεται στη μετακίνηση ενώ μερικές φορές μπορεί να υπάρχει πυρετός. Σπανιότερα η κυτταρίτιδα εκδηλώνεται στο πτερύγιο του αυτιού το οποίο γίνεται εξέρυθρο και επώδυνο. Στην περίπτωση αυτή η κυτταρίτιδα ονομάζεται κακοήθης εξωτερική ωτίτιδα και οφείλεται στην Pseudomonas aeruginosa.
Οι ουρολοιμώξεις είναι ιδιαίτερα συχνές στις γυναίκες και εκδηλώνονται με έντονη δυσουρία και έπειξη προς ούρηση ενώ μερικές φορές μπορεί να υπάρχει και πυρετός. Αρκετές γυναίκες έχουν θετική καλλιέργεια ούρων για μικρόβια χωρίς να εκδηλώνουν κάποια συμπτώματα. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται «ασυμπτωματική βακτηριουρία» και δεν απαιτεί κάποια θεραπεία. Επίσης στις γυναίκες εκδηλώνονται συχνά μυκητιάσεις του κόλπου οι οποίες γίνονται αντιληπτές από τον έντονο κνησμό ή από την έκκριση στο εσώρουχο.
Πολλοί ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη έχουν και άλλα χρόνια νοσήματα όπως η χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια. Τα νοσήματα αυτά σε συνδυασμό με τη διαταραχή του ανοσιακού συστήματος που προκαλεί ο διαβήτης αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο για συστηματικές λοιμώξεις όπως η πνευμονία. Αυτή εκδηλώνεται συνήθως τους χειμερινούς μήνες με πυρετό, βήχα, έντονη απόγχρεμψη με πυώδη πτύελα και μερικές φορές δύσπνοια.
Σε κάθε περίπτωση λοίμωξης οι ασθενείς πρέπει να επισκέπτονται άμεσα τον ιατρό τους ενώ ενθαρρύνονται να πηγαίνουν στο εφημερεύον νοσοκομείο ακριβώς επειδή όλες αυτές οι λοιμώξεις είναι δυσίατες και μπορούν ταχύτατα να θέσουν ακόμα και τη ζωή σε κίνδυνο. Όσες από αυτές είναι επικίνδυνες έχουν ως χαρακτηριστικό ότι οι τιμές του τριχοειδικού σακχάρου αυξάνονται πολύ περισσότερο από το σύνηθες και ότι απαιτούν μεγαλύτερη δόση ινσουλίνης για να ρυθμιστούν. Καθοριστικά σημεία πρόληψης όλων των λοιμώξεων είναι:
• Η σωστή γλυκαιμική ρύθμιση, σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντα ιατρού, αφού μειώνεται η επιρρέπεια του οργανισμού σε λοιμώξεις
• Η περιποίηση της υγιεινής των ποδιών με την τακτική κοπή των νυχιών με τρόπο που να μην παραμένουν αιχμηρά άκρα τα οποία τραυματίζουν το δέρμα
• Εμβολιασμός για τον πνευμονιόκοκκο και για την εποχική γρίπη σε ασθενείς ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών

Ευάγγελος Ι. Γιαμαρέλλος-Μπουρμπούλης

Αναπληρωτής Καθηγητής Παθολογίας, Δ΄Παθολογική Κλινική Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών